‘Voorspellen is een lastige zaak, zeker wanneer het de toekomst betreft’. Met deze uitspraak zette Wim Kan de puntjes op de i. Ook op de I van ICT, want alhoewel ICT bijna per definitie met de toekomst bezig is, uit pure noodzaak overigens, is het voorspellen ervan bijna onmogelijk.
‘Waar gaan we in het nieuwe jaar naar toe’, zong hij. Ik zou het niet weten, is het enige juiste antwoord.
In plaats van proberen te voorspellen, is het veel nuttiger om eenvoudigweg goed om je heen te kijken. Waar gaat de techniek naar toe en, nog veel belangrijker, waar gaan de mensen naar toe?
Want waar vroeger de techniek bepaalde waar de mensen naar toe gingen is het al tijden precies andersom. De mensen bepalen waar de techniek naar toe gaat en niet andersom.
Enerzijds is dat een angstige gedachte. Zoals bij zuiver wetenschappelijk onderzoek zou het niet zo moeten zijn dat de mens bepaalt wat er wordt onderzocht en waar het onderzochte eventueel voor gebruikt zou moeten/kunnen worden, maar zou de wetenschapper dat, geheel gedreven door eigen interesse, moeten bepalen. Zodat er zuivere kennis ontstaat en niet alleen kennis die nuttig, of nog erger, commercieel inzetbaar is. Zuivere kennis is een doel op zich en dient ter ultieme ontwikkeling van ons denken en van onze kennis, terwijl markt-gestuurde kennis slechts dient om geld te verdienen. Als zodanig niets mis mee, maar als wetenschappelijk doel volstrekt ontoereikend.
Anderzijds is marktgerichte kennis natuurlijk een prima zaak. Het is niet zo effectief om producten of diensten te ontwikkelen die geen of nauwelijks aansluiting vinden bij een (grote) doelgroep. Het nadeel is natuurlijk wel dat kleine doelgroepen nauwelijks meer bediend worden, althans niet door de grotere spelers. Bij ICT kan je je afvragen of dat er toe doet. Producten of diensten die een niche markt bedienen kunnen prima worden geleverd door kleinere organisaties en daar kunnen ze nog best van leven ook.
Bij medicijnen ligt dat ogenschijnlijk anders: obscure ziektes zijn dure ziektes omdat de afzetmarkt klein is. Als deze middelen vervolgens weer worden nagemaakt door apothekers, waarbij het verdienmodel van farmaceuten rechtstreeks wordt getorpedeerd, zal dat de industrie nog veel minder prikkelen om deze medicijnen te ontwikkelen, met alle gevolgen op lange termijn van dien.
Tenslotte hebben we het hier over mensenlevens en dat is bij ICT toch in mindere mate het geval, alhoewel? Als ook in de ICT teveel wordt geluisterd naar de consument kan dat ook grote gevolgen hebben. Compromissen sluiten om geld te besparen bijvoorbeeld. Dat lijkt bij ICT gerelateerde zaken niet zo’n issue, maar vanwege de steeds groter wordende afhankelijkheid van ICT is het dat natuurlijk wel. Misschien zelfs ook wel van levensbelang!
Warren Buffet zei het zo: Voorspellen van regen telt niet, het bouwen van een ark wel!
