In een tijd waarin binnensteden zich inzetten voor het behoud van hun verzorgingsfunctie en het bestrijden van leegstand, is ‘beleving’ een essentiële waarde. In Leiden wordt onder andere gewerkt aan meer beleving rondom het Nieuwe Rijngebied. Dat is afgesproken in het Warenmarkt- en Retailbeleid dat in 2022 door de gemeenteraad is vastgesteld. Hierin is de ambitie neergelegd om de Leidse warenmarkt de beste markt van Nederland te maken.
Al in 2017 onderzocht Seinpost Adviesbureau hoe de Leidse Centrummarkt in de toekomst vitaal en aantrekkelijk kan blijven. Ook toen hadden de marktkooplieden te maken met dalende omzetten, overaanbod in bepaalde sectoren en terugloop van klanten. Omwonenden en winkeliers lieten zich horen over de rommel, de stagnerende doorloop tijdens marktdagen en kleine overtredingen. Hulpdiensten klaagden over de bereikbaarheid en veiligheid van delen van het marktgebied, de ‘expansie’ van sommige kramen (statafels e.d.) en het niet naleven van de marktregels door de kooplieden.
Beste markt
“Nieuwe afspraken waren dus nodig”, meent wethouder Fleur Spijker (Economie). “Voor veiligheid, een schone stad, maar ook om samen te werken aan de beste markt van Nederland, een markt die toekomstbestendig is.”
Uniek is dat de Leidse warenmarkt aan de grachtzijden is gesitueerd, met aan de ‘overkant’ winkels, horeca en terrassen. Er zijn meerdere functies aanwezig, zoals horeca, weekmarkt en detailhandel, die elkaar aanvullen. Dat is van meerwaarde voor bezoekers. Daarom is het belangrijk dat de weekmarktondernemers goed samenwerken met de ondernemers van andere functies en elkaar versterken in de schaarse ruimte. Spijker: “We hebben het initiatief genomen om de weekmarkt, retail en horeca met elkaar in contact te brengen. In dit contact is de ambitie uitgesproken om samen te werken aan een mooi en waardevol gebied en meer begrip te creëren voor elkaar.”
Doorstroming
Spijker: “Dat is fijn, want de professionalisering van de markt zet door met bijvoorbeeld schaalvergroting van kramen en wagens. Dit geldt ook voor de detailhandel en horeca. Ook zij willen zich profileren in de openbare ruimte. De druk op de openbare ruimte, zoals altijd in Leiden, groeit. Als gemeente moeten wij ook de veiligheid waarborgen. Detailhandel en horeca delen de schaarse ruimte met de marktondernemers. De doorstroming van bezoekers naar andere kramen en naar detailhandel, horeca en terrasboten wordt belemmerd omdat publiekstrekkers als de viskramen op de smalste plekken zijn gesitueerd.”
Vergunning
Een aantal kramen krijgt daarom een andere plek. Daardoor ontstaat een evenwichtigere verdeling van de bezoekersstromen op de markt. “Dit is voor individuele ondernemers niet altijd prettig”, beaamt Spijker. “Voor de markt als geheel is het een belangrijke stap. Als je dit zorgvuldig wilt doen, kost het wel tijd en zodra de verplaatsing van de kramen heeft plaatsgevonden, is er inzicht in de plekken voor meelopers en voor ondernemers die een vergunning kunnen krijgen als ze daar recht op hebben.”
Kippenbrug
Uitbreiding van de zaterdagmarkt richting de Kippenbrug is een andere belangrijke stap in de richting van de toekomstbestendigheid van de Leidse warenmarkt. Hierdoor ontstaat een bredere spreiding van de kramen en meer ruimte voor de combinatie van horeca, terrassen en de markt.
Dat vergroot vervolgens de levendigheid van de Nieuwe Rijn richting de Kippenbrug. “De eerste experimenten met themamarkten in dit gebied zijn positief ontvangen. De volgende stap is een haalbaarheidsonderzoek om te zien of we dit permanent kunnen doen.”
Handhaving
Belangrijke voorwaarde om uit te kunnen breiden, is duidelijkheid over de regelgeving. Eerder werd al geconstateerd dat de spelregels voor de weekmarkt niet altijd helder waren. Daardoor ontstonden er misverstanden over de (handhaving van de) marktregels. Mede op verzoek van de marktkraamhouders zelf zijn een aantal acties in gang gezet om deze regels te actualiseren, zodat de weekmarkt nog beter kan floreren. Op dit moment wordt toegezien op naleving van de nieuwe regels, zoals met de marktondernemers is besproken. Daarnaast heeft, samen met alle betrokken ondernemersvertegenwoordigingen, een schouw plaatsgevonden om ondernemers bewust te maken van het naleven van regels. Bij het handhaven wordt gelet op het plaatsen van kramen en obstakels, zoals parasols, binnen de daarvoor aangewezen plekken. Ook wordt gehandhaafd op het volgens de regels neerzetten van voertuigen.
Daarnaast wordt gelet of geen afval op de markt of in de gracht wordt achtergelaten.
Beleving
"Dit doen we voor de veiligheid en om de schaarse ruimte samen met horeca, detailhandel en marktkooplieden zo goed mogelijk in te richten”, benadrukt Spijker. “Dat leidt soms tot discussie. Dat is begrijpelijk, maar een toekomstbestendig marktgebied, waar het prettig verblijven, winkelen en wonen is, is in het belang van iedereen. Zo wordt de Leidse warenmarkt de beste van Nederland.”
